Moskee arrayan amsterdam-noord
Dijkmanshuizenstraat Amsterdam-Noord
2025
Status: VO, start bouw Q4 2025
Bruto vloeroppervlak: 2100 m2
Constructeur: Betaplus
Installatieadviseur: The Green Experience
Planologie: Kubiek Ruimtelijke Plannen
Ontwerpteam:
Ahmed Oueld Hadj, Rodger van Leeuwen, Josef Ali
Foto’s maquette: Dutch Architect
Vereniging Moskee Arrayan zet volgende stap naar nieuw gebouw in Amsterdam-Noord
Vereniging Moskee Arrayan werkt al veertien jaar aan de realisatie van een eigen moskeegebouw in Amsterdam-Noord. Momenteel is de vereniging gevestigd in een tijdelijk onderkomen aan de Ganzenveldstraat 2, in de Waterlandpleinbuurt. Een lang gekoesterde droom komt nu dichterbij, want op 13 februari 2025 organiseerde de vereniging haar tweede inloopavond voor omwonenden. Tijdens deze avond werd het Voorontwerp (VO) van het nieuwe gebouw gepresenteerd.
Achtergrond
Vereniging Moskee Arrayan is momenteel gevestigd op steenworp afstand van de geplande bouwlocatie. Al jaren kijkt de vereniging uit naar een groter en beter passend gebouw. In 2012 werd in het bestemmingsplan “Nieuwendam Noord – Markengouw” al rekening gehouden met deze komst, door het perceel een maatschappelijke bestemming te geven. Dit perceel is circa 1.100 m² groot, waarvan maximaal 800 m² bebouwd mag worden. Die maximale oppervlakte wordt volledig benut om aan alle noodzakelijke functies te kunnen voldoen.
Identiteit
De architectuur is ontworpen met het oog op spiritualiteit, maatschappelijke verbondenheid en een eigentijdse uitstraling. Het gebouw is herkenbaar als moskee door kenmerkende elementen als hoge boogvormige ramen, een ingetogen minaret van 12 meter hoog en een opvallende entree. De hoge ramen markeren de gebedsruimtes en symboliseren openheid, terwijl een verhoogde plint rondom de gebedsruimte voor geborgenheid zorgt – een concept dat ook in traditionele Nederlandse kerkarchitectuur terugkomt. De minaret is sober uitgevoerd en harmonieert met de architectuur van het hoofdgebouw, waardoor de zichtbaarheid van de moskee wordt versterkt zonder het stedelijke silhouet te overheersen.
Materialisering
Het ontwerp maakt vooral gebruik van baksteen, wat staat voor duurzaamheid, warmte en een solide uitstraling. In de gevel zijn bovendien groene stenen geïntegreerd, die voor een subtiel accent en een speels kleurcontrast zorgen. Zo krijgt het gebouw een eigentijds karakter dat past bij de moderne stedelijke omgeving, terwijl het tegelijkertijd een herkenbare islamitische identiteit behoudt.
Met deze tweede inloopavond zet Vereniging Moskee Arrayan een belangrijke stap richting de voltooiing van haar nieuwe thuisbasis. De positieve reacties uit de buurt zijn bemoedigend en onderstrepen het gezamenlijke streven naar een moskee die niet alleen functioneel is voor de geloofsgemeenschap, maar ook een verrijking vormt voor de hele wijk.
Duurzaamheid en ecologie
Duurzaamheid is een integraal onderdeel van het ontwerp. Het groene dak, uitgerust met zonnecollectoren, draagt bij aan de energieopwekking
en fungeert tevens als isolatie. Regenwater wordt opgevangen en hergebruikt voor het irrigeren van de beplanting rondom het gebouw.
Het ontwerp maakt optimaal gebruik van natuurlijk licht, wat het energieverbruik verder verlaagt.
De gevel van de bovenste bouwlaag is opgebouwd uit een houtskeletbouwconstructie met een geribbelde metalen lamellenplaat als gevelbekleding.
Hierop worden rvs draden gespannen voor klimop-vegetatie. De setback van de bovenste bouwlaag is primair stedenbouwkundig
ingestoken, maar biedt nu de mogelijkheid om beplanting rondom aan te brengen dat middels een druppelsysteem bewaterd zal worden.
De integratie van groen speelt een sleutelrol in het versterken van de ecologie op de locatie. Het groene dak en de verticale gevelbegroeiing bieden een habitat voor vogels en insecten, terwijl ze bijdragen aan de biodiversiteit. De aanplant van inheemse soorten rondom het gebouw
vermindert het onderhoud en past zich goed aan het lokale klimaat aan. Het ontwerp bevordert niet alleen een gezonde stedelijke ecologie,
maar draagt ook bij aan het welzijn van de bezoekers en omwonenden.
De zuidzijde van de gevel integreert nestkasten voor vleermuizen.
Rainproof ontwerpen
Het ontwerp houdt rekening met stedelijke watermanagementdoelstellingen. Het groene dak fungeert als een buffer voor regenwater, wat piekbelasting op het riool vermindert. Onder het onbebouwde terrein naast het gebouw worden infiltratiekratten aangebracht. Het open
plein naast de hoofdentree is voor de helft onverhard om directe infiltratie mogelijk te maken.
Inpassing in de context
De stedenbouwkundige positionering van de moskee is zorgvuldig afgestemd op de omgeving. De hoofdentree, gericht op de Markengouw, vormt een uitnodigend gebaar naar de wijk. De schaal en materialiteit van het gebouw respecteren de menselijke maat en zorgen voor een harmonieus samenspel met de omliggende bebouwing. De hoek waar de Markengouw en de Dijkmanshuizenstraat samenkomen, wordt gemarkeerd door de minaret, die fungeert als herkenningspunt in de wijk.
Sociale functie
Moskee Arrayan is meer dan een gebedsruimte; het is een plek waar de gemeenschap samenkomt. De multifunctionele zalen bieden ruimte voor educatieve programma’s, culturele evenementen en sociale bijeenkomsten. Deze functies versterken de sociale cohesie en maken de moskee tot een dynamisch centrum van verbinding en interactie.
Aantal gebedsplekken
De moskee biedt ruimte aan ongeveer 400 personen Deze indeling is zorgvuldig afgestemd op de behoeften van de gemeenschap, met flexibiliteit voor grotere bijeenkomsten zoals de vrijdaggebeden wanneer er ongeveer 400 personen zijn. Op dagelijkse basis zullen er slechts ongeveer 50 – 100 personen gebruik van maken. De efficiënte ruimtelijke indeling garandeert een functionele en comfortabele ervaring voor alle gebruikers.
Fiets- en scooterparkeren
Om duurzaam vervoer te stimuleren, is het ontwerp voorzien van een ruime en overzichtelijke fiets- en scooter opstelplaatsen. Deze bevinden zich dicht bij de hoofdentree en biedt voldoende capaciteit voor bezoekers tijdens piekmomenten. De strategische plaatsing minimaliseert overlast voor de omgeving en sluit aan bij het streven naar een duurzame infrastructuur. Het benodigde aantal opstelplaatsen komt voor uit gebruiksonderzoek en het monitoren van het gebruik over een periode van een aantal maanden in 2024.
Licht en spiritualiteit
Licht speelt een centrale rol in het ontwerp, zowel functioneel als symbolisch. Strategisch geplaatste ramen en daklichten zorgen voor een overvloed aan natuurlijk licht in de gebedsruimte, wat een serene en contemplatieve sfeer creéert. De wisselwerking tussen licht en schaduw benadrukt de architectonische details en draagt bij aan de spirituele beleving. In de avonduren transformeert de moskee door subtiele verlichting tot een warm en uitnodigend baken in de wijk. Hieruit is gebleken dat de gebruikers bijna niet met de fiets of scooter de moskee bezoeken maar lopend. Dit bevestigd tevens het lokale karakter van deze moskee.
Met deze combinatie van identiteit, duurzaamheid, sociale inclusie en contextuele gevoeligheid streven we middels de architectuur van het gebouw Moskee Arrayan tot een integraal onderdeel van de gemeenschap te maken, zowel functioneel als symbolisch.
